Feedback is een enorm krachtig middel om te leren. Een leraar weet dit als geen ander. En toch draaien we de rollen niet vaak om. Wat maakt dat een leraar weinig systematische feedback krijgt? En wat kunnen we doen om dit wel te realiseren?

De kracht van feedback in het onderwijs

Feedback is informatie die inzicht geeft in concrete, observeerbare activiteiten en het effect hiervan. Krachtige feedback heeft een enorme invloed op de mate waarin een mens leert en het succes dat iemand uiteindelijk bereikt (Marzano, 2013; Hattie, 2007, 2009, 2013). Dat geldt voor kinderen én voor volwassenen.

Het goede nieuws is dat binnen het onderwijs heel veel feedback beschikbaar is, uit allerlei verschillende bronnen en vanuit allerlei verschillende perspectieven. Leerlingen geven leraren continu feedback. Dit doen zij bewust of onbewust, gevraagd of ongevraagd en mondeling of door middel van gedrag. Ouders en collega’s bieden inzicht in datgene wat goed gaat en wat beter kan. Daarnaast beschikken scholen over een breed scala aan andere potentiële feedbackbronnen, zoals: leerresultaten, verzuimcijfers, uitkomsten uit leerling- en/of ouder enquêtes enzovoort. Dit kan oplopen tot wel twintig bronnen per organisatie met meer dan 500 indicatoren.

Het onderwijs beschikt over een rijk palet, maar wat is de kwaliteit van deze feedback? Is het inzichtelijk voor een leraar? En in hoeverre biedt echt de mogelijkheid om ervan te leren?

Alleen de beste feedback is goed genoeg

De feedback ‘Je bent een lieve leraar’ geeft waarschijnlijk een goed gevoel, maar biedt geen inzicht in datgene wat de leraar ‘lief’ maakt en wat hij/zij in de toekomst kan doen om het resultaat te vergroten. De feedback: ‘Je zegt een aantal leerlingen bij binnenkomst persoonlijk gedag (activiteit), de leerlingen bij wie je dit doet glimlachen’ (effect/resultaat) biedt meer inzicht en is ontwikkelingsgericht. De informatie biedt inzichten die in het vervolg bewust toegepast kunnen worden. Het kan er bijvoorbeeld toe leiden dat de leraar besluit om vanaf nu iedere leerling persoonlijk gedag te zeggen.

Afbeelding: De Wordcloud van TRIPS geeft in één oogopslag weer wat een leraar uniek maakt volgens leerlingen, ouders en collega’s. Door op het woord te klikken, ziet de leraar exact welke feedback gegeven is. TRIPS biedt leerlingen, ouders en collega’s op een aansprekende manier handvatten om kwalitatief sterke feedback te geven.

Feedback van leerlingen ‘raakt’

De kans dat iemand daadwerkelijk ‘leert’ van feedback, of wel: zijn/haar gedrag verandert, is echter niet alleen afhankelijk van de kwaliteit. Minstens zo belangrijk is de motivatie van de ontvanger om er iets mee te doen. De kans dat iemand dit doet is o.a. afhankelijk van de relatie met de persoon die de feedback verstrekt en de mate waarin de ontvanger de feedback belangrijk vindt.
Dus stel jezelf eens de volgende vragen: Wie heeft het beste zicht op observeerbare activiteiten in de klas? En de mate waarin dit bijdraagt aan het beoogde effect/resultaat voor leerlingen? Welke feedback is voor leraren het meest bijzonder? Welke feedback raakt en maakt dat je er als leraar direct iets mee wilt doen?

Juist, feedback van leerlingen. En de ervaring leert dat dit werkt: ‘Leerlingen kunnen vaak heel goed omschrijven wat een leraar bijzonder maakt en welke mogelijkheden zij zien om het nog beter te doen. En het mooie is dat de feedback precies aansluit bij de leerbehoeften van de leerlingen en de dynamiek van de klas. Dit maakt dat je gemotiveerd bent om ermee aan de slag te gaan’ (Kim Wannet, IVKO).

Daarnaast biedt feedback vragen aan leerlingen meer voordelen. De leraar maakt expliciet dat hij/zij waarde hecht aan de waarnemingen en adviezen van anderen en dat hij/zij gemotiveerd is hiervan te leren. Hij/zij heeft daarmee een voorbeeldrol: ‘Ik zie dat het de relatie tussen leraar en leerling versterkt. Leerlingen ervaren dat hun mening telt. Zij voelen zich gehoord‘ (Kim Wannet, IVKO).

Afbeelding: Kim Wannet (IVKO) gaf de aanzet tot de doorontwikkeling van de tekstuele feedbacktool in ‘Quest’ binnen TRIPS.

Een lerende organisatie met TRIPS!

TRIPS is een digitaal platform voor onderwijsorganisaties dat het leren van alle professionals faciliteert en stimuleert. Het biedt iedere leraar, teamleider en directeur de kans het beste uit zichzelf te halen. Zo biedt TRIPS iedere professional:

• Een digitaal ontwikkelplan, waarin doelen, voortgang/ontwikkeling, gesprekken en resultaten gemakkelijk beschreven, opgeslagen en bijgesteld kunnen worden;
• Inzicht in datgene wat werkt (de activiteiten die het meest bijdragen aan kwaliteit), door de toepassing van data-analyses en kunstmatige intelligentie;
• Betrouwbare feedback met behulp van handige tools om gericht feedback te vragen aan collega’s, ouders en leerlingen;
• Een unieke kans om het beste in zichzelf naar boven te halen!