Data verzamelen in het onderwijs

Door: Robert Iepsma (TRIPS)

Het doel van data verzamelen in het onderwijs is het mogelijk maken van analyse. Vanuit mijn achtergrond in Kunstmatige Intelligentie weet ik dat data verzamelen tot waardevolle informatie kan leiden. Belastende en tijdrovende taken kunnen vaak geautomatiseerd worden waardoor meer tijd vrijgemaakt wordt voor de essentiële taken. Maar ook kunnen nieuwe inzichten verkregen worden die voorheen ondenkbaar waren. Met data kun je gericht sturen en gegronde en optimale beslissingen maken. Dit geldt in vele sectoren  en zeker ook in het onderwijs.

Wat is een geweldige docent?

Er zijn veel geweldige leraren, maar wat maakt een leraar een geweldige leraar en hoe zorgen we ervoor dat zoveel mogelijk leraren een geweldige leraar worden? Om antwoord te kunnen geven op deze vraag is het allereerst nodig om te weten wat een geweldige docent is. Welke resultaten en leerrendementen worden behaald en hoe koppelen we deze aan een individuele docent?  Maar ook: welke eigenschappen van het docentschap beheerst een docent? Data verzamelen is daarvoor essentieel. Daarna kunnen analyses gemaakt om vast te stellen welke docenten vaardige docenten zijn en gekeken worden naar wat ze tot een echt geweldige docent maakt.

Data verzamelen onderwijs

Een deel van deze data, de resultaten van de leerlingen, wordt vanzelfsprekend al verzameld door veel scholen. Helaas is dit niet voldoende om erachter te komen wat docenten tot geweldige docenten maakt. Hiervoor zijn meerdere instrumenten nodig, waarbij feedback gegeven wordt aan docenten vanuit verschillende bronnen. Enkele voorbeelden hiervoor zijn: zelfreflectie, leerlingen evaluaties en observaties van collega’s of leidinggevenden. Deze data zijn slechts een momentopname en dat zegt natuurlijk op zich niet bijzonder veel.

Je moet veel data verzamelen in het onderwijs 

Wanneer er meerdere momentopnames gemaakt worden vormt zich een ontwikkel lijn waarin trends herkend kunnen worden. Vaak worden deze pas zichtbaar na het verzamelen van jaren aan data. Hiervoor moet dus veel data verzameld worden, hoe meer data hoe beter. Met veel data worden de analyses betrouwbaarder en kun je sturen met meer zekerheid. Daarom is het van belang om zo snel mogelijk te beginnen met het verzamelen van zoveel mogelijk data.

Op veel scholen waar ik data-analyses over de kwaliteit van het onderwijs gedaan heb, zie ik dat er steeds meer data verzameld wordt. Tijdens dit werk loop ik veel tegen het probleem aan dat verschillende databronnen geen onderlinge correlaties vertonen. Doordat deze databronnen op zichzelf staand worden verzameld, creëren ze daardoor geïsoleerde datasets en vormen geen samenhangend geheel.

Kwaliteit van data is van groot belang

Veel data verzamelen is dan ook niet de enige voorwaarde voor het vergaren van waardevolle informatie. De data die verzameld wordt moet ook van goede kwaliteit zijn. Hierbij speelt consistentie een grote rol en dus is het van belang dat er afspraken gemaakt worden over het dataverzamelingsproces. Welke data binnen een school zijn relevant voor de kwaliteit van het onderwijs? Hoe profileert de school zich? En welke doelen zijn er gesteld? Daarna moet deze data verzameld worden vanuit meerdere invalshoeken. Zorg hierbij dan voor dat de verschillende invalshoeken op één lijn zitten zodat de data onderling vergeleken kan worden.

Dit betekent in de praktijk: behandel zoveel mogelijk dezelfde onderwerpen tijdens de evaluaties door leerlingen, docenten, leidinggevende en andere bronnen van data. Medewerkers die de data verzamelen dienen getraind te worden om de data op de correcte manier te verzamelen waarbij vooral belangrijk is dat door alle medewerkers op dezelfde manier data verzameld wordt. Pas dan is het mogelijk om zinnige en verantwoorde analyses te maken en overtuigende en geloofwaardige antwoorden te formuleren op gestelde vragen.

Subjectieve data vertroebelen je analyse

Maar zelfs als alle afspraken en processen over het verzamelen van data goed zijn zoals ik hierboven aangaf, bestaat er nog een veelvuldig voorkomend probleem binnen het verzamelen van data. Niet alle data die verzameld worden over onderwijskwaliteit zijn namelijk objectief te noemen. Deze data kunnen daardoor de analyse vertroebelen. Hoe ga je hiermee om? Daarover vertel ik in mijn volgende post meer!

Samen beter onderwijs.

Met TRIPS geef jij jouw medewerkers en jouw organisatie de gereedschappen om aan de slag te gaan met professionele ontwikkeling.

Let’s talk